فاصله ۷۵ کیلومتری زلزله امروز با تهران/ثبت خُردلرزه‌ها در اطراف دریاچه نمک قم

دکتر علی بیت‌اللهی با بیان اینکه زمین لرزه با بزرگای ۳.۱ جوادآباد ورامین در ساعت ۳ و ۲۵ دقیقه و ۱۲ ثانیه بامداد امروز دوشنبه ۱۲ آذرماه رخ داده است، افزود: این زلزله در مختصات کانونی ۵۱.۵۰۵ طول جغرافیایی و ۳۵.۰۳۳ عرض جغرافیایی در عمق ۲۴ کیلومتری زمین به ثبت رسید.

وی رومرکز این زلزله را در ۷۵ کیلومتری جنوب تهران و ۲۵ کیلومتری جنوب غرب جوادآباد ورامین (بزرگترین مرکز جمعیتی نزدیک به کانون زلزله) دانست و خاطر نشان کرد: رومرکز اعلام شده از سوی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران برای این زمین لرزه، در پهنه استان قم است. به جز جواد آباد ورامین در شمال شرق رومرکز، آبادی‌های نزدیک به آن هم در موقعیت شمال شرق رومرکز واقع شده‌اند که به ترتیب تعداد جمعیت شامل روستاهای “جعفرآباد جنگل” با ۶۷۵ نفر جمعیت، “طغان” با ۶۶۲ نفر جمعیت، “حصارقاضی” با ۵۷۸ نفر جمعیت، “نجف آباد” با ۳۴۴ نفر جمعیت، “ظهیرآباد” با ۲۷۰ نفر جمعیت و “چرمشهر قلعه سالاریه” با ۱۳۰ نفر جمعیت می‌شود.

نقشه رومرکز زلزله بامداد امروز جوادآباد ورامین

بیت‌اللهی، “چرمشهر قلعه سالاریه”، “قلعه قاسم آباد” و “جهان آباد” را نزدیکترین مراکز جمعیتی به رومرکز زلزله بامداد امروز جواد آباد ورامین دانست و یادآور شد: رومرکز زلزله در شمال غرب دریاچه نمک قم و شمال شرق حوض سلطان قرار دارد. این محدوده در طی ماه‌های اخیر لرزه خیزی خود را با رخداد تعدادی قابل توجه از خرد لرزه‌ها نشان داده است.

گسل مسبب زلزله بامداد امروز ورامین

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید کرد: بر اساس نقشه گسل‌های موجود، گسل بزرگ و کاری “سیاه کوه” به طول تقریبی ۱۵۰ کیلومتر با راستای خوابیده شمال غرب – جنوب شرق که از شمال دریاچه نمک قم عبور می‌کند، می‌تواند گسل مسبب زلزله ۳.۱ جوادآباد تلقی شود.

وی گسل سیاه کوه را بارزترین ساختار شناخته‌شده در این منطقه دانست و یادآور شد: نکته مهمی که در پهنه اطراف رومرکز زلزله ۳.۱ می‌توان به آن اشاره کرد، مجاورت گسل کاری و لرزه‌زای “رباط کریم” با طول تقریبی ۸۰ کیلومتر و در راستای شمال‌غرب – جنوب شرق در همین نقطه کانونی زلزله جوادآباد با بزرگی ۳.۱ به گسل “سیاه کوه” است. گسل رباط کریم از حوالی شمال دریاچه نمک قم در سوی جنوب شرقی خود شروع شده و تا جوار شهر “پرند” در سوی شمال‌غربی گستردگی دارد.

سابقه زلزله‌خیزی منطقه

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به بیان سابقه لرزه خیزی این منطقه پرداخت و یادآور شد: بعد از زلزله روز جمعه ۹ آذرماه در ملارد، در روز ۱۱ آذرماه زمین لرزه‌ای با بزرگی ۲.۶ در ساعت ۹ و ۴۰ دقیقه و ۱۹ ثانیه در مجاورت راس شمالی دریاچه نمک قم رخ داد.

وی اضافه کرد: زلزله ۳.۱ جوادآباد که امروز ۱۲ آذرماه رخ داد، در ادامه این زمین‌لرزه و احتمالا با جنبایی گسل “سیاه کوه” است. این گسل می‌تواند گسل مسبب زلزله کوچک ۲.۶ شمال دریاچه نمک قم نیز محسوب شود.

بیت‌اللهی با بیان اینکه سازوکار و راستای گسل سیاه کوه در فاصله قابل توجهی از تهران قرار دارد و ارتباطی با گسل‌های اطراف و نزدیک کلانشهرهای تهران و کرج ندارد، اظهار کرد: علاوه بر آن در مسیر و امتداد گسل “سیاه کوه” مراکز جمعیتی قابل توجهی متمرکز نشده‌اند. ولی در مقابل گسل “رباط کریم” گسل فعالی است که در انتهای شمال شرقی خود در مجاورت مراکز جمعیتی بزرگی مانند “رباط کریم”، “پرند” و “حسن آباد” قرار دارد که لازم است فعالیت‌های آتی این ساختار تکتونیکی مورد پایش قرار گیرد.

رومرکز زلزله ۳.۱ جوادآباد ورامین و موقعیت گسل‌ها و مراکز جمعیتی روستایی نزدیک

به گفته این محقق، به نظر می‌رسد زمین‌لرزه‌های رخ داده در این منطقه با جنبایی گسل سیاه کوه مرتبط هستند، اما بدلیل مجاورت این دو گسل در نزدیکی نقطه رومرکز خردلرزه ۳.۱، لازم است که جنبایی آن مورد توجه قرار گیرد.

رییس کارگروه زلزله و مخاطرات با بیان اینکه رخداد زمین‌لرزه‌های “ملارد”، “جوادآباد” و خرد لرزه‌های اطراف دریاچه نمک قم معرف تکتونیسم پویای گستره شمالی ایران مرکزی و جنوب البرز است، ادامه داد: در این منطقه تمرکز بالای جمعیتی به‌ویژه کلانشهرهای “تهران”، “کرج” و “قم” قرار دارد که اهمیت پایش جدی لرزه‌ای منطقه را چندین برابر می‌کند. بی‌توجهی به امر استقرار تجهیزات پایش خردلرزه‌ها و جنبایی گسل‌ها موجب شده است که بر اساس حدس و گمان حرف زده شود و لازم است مسئولین به این امر توجه جدی داشته باشند.