حرکت بدون توقف متروی تهران بر مدار توسعه

آنچه در پی می‌آید ماحصل گفت و گوی تفصیلی «تدبیرتازه» با مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه است.

تأمین منابع مالی شرکت در وضعیت کنونی چگونه انجام می‌شود؟

در حال حاضر تأمین منابع مالی شرکت بهره برداری مترو به سختی انجام می‌پذیرد این در حالیست که تأمین منابع مالی ما از طریق شهرداری صورت می‌گیرد بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری را از این طریق تأمین می‌کنیم. از طرفی در بحث تجاری و فروش بلیت با مشکلات جدی مواجه هستیم و متاسفانه نتوانستیم از بودجه‌ای که برای کرونا تخصیص داده شد و به صورت وام هم بود استفاده کنیم این در حالیست که تلاش‌های فراوانی برای استفاده از این وام صورت گرفته که هنوز محقق نشده است. بعضی سازمان همکاری‌شان را با ما محدود می‌کنند و این باعث می‌شود تا نتوانیم پرداخت‌هایمان را به موقع انجام دهیم. شرایط مالی به صورتی است که ما فقط می‌توانیم خودمان را حفظ کنیم. پرداخت مطالبات پیمانکاران که گستره زیادی هم دارند به سختی صورت می‌گیرد و تمام تلاش ما بر این است که پیمانکاران که قشر زحمت کشی هم هستند به حق و حقوق خود برسند. امیدواریم که با عبور از کرونا این شرایط سخت را پشت سر بگذاریم و بتوانیم محلی برای کسب درآمد بیشتر پیدا کنیم.

بعضی از شرکت‌ها مثل شرکت برق همکاری خوبی با ما دارند و در شرایطی که اوضاع خوب نیست با همکاری و همراهی توانستیم بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کنیم. از سوی دیگر به سازمان تأمین اجتماعی مبلغ قابل توجهی بدهی داشتیم که با کمک شهرداری توانستیم بخشی از این بدهی را تأمین و پرداخت کنیم. تمام تلاش ما بر این است که با صرفه جویی، هزینه‌ها را کاهش دهیم اما متاسفانه ارقام بدهی آنقدر درشت است که با صرفه جویی هم نمی‌توان پاسخگوی آن بود چرا که ما درآمد واقعی خودمان را نداریم. درآمد واقعی ما برگرفته از فروش بلیت است که در حال حاضر با کمبود مسافر مواجه هستیم و از طرفی ناچاریم به خاطر حفظ سلامتی مردم و رعایت فاصله اجتماعی سرفصل حرکت قطارها را مدیریت کنیم که این منجر به اصطحکاک می‌شود.

غرفه داران هم در شرایط فعلی با مشکل مواجه شدند و حتی تجمعی هم در این زمینه صورت گرفت. به هر حال در حال حاضر امکان تخفیف بیش از حد به غرفه داران وجود ندارد و باید همانند خیلی از سازمان‌ها این شرایط را مدیریت کنیم.

در رابطه با کمک دولت و مصوبات قانونی هم تا به حال عایدی نداشتیم. در بحث اوراق مشارکت هم که برای قسمت ساخت در نظر گرفته شده با آقای دکتر هاشمی معاونت محترم حمل و نقل صحبت کردیم و موافقت کردند همچنین با شهردار هم صحبت کردند و آقای دکتر حناچی هم روی موضوع نظر مثبت دارند تا بتوانیم بودجه لازم را برای بخش اورهال ناوگان و پله برقی که اعداد سنگینی هست را تأمین نماییم چون برای ساخت مترو اوراق مشارکت در نظر گرفته می‌شود همان قطعاتی که با اوراق مشارکت و کمک هزینه‌های دولتی تأمین می‌شود برای نگهداری و اورهال نیز باید بتوانیم از دولت کمک بگیریم.

قیمت یک ناوگان 15 تا 20 هزار میلیارد تومان است که وقتی به اورهال می‌رسد با هزینه جاری قابل تأمین نیست و 20 تا 30 درصد بودجه می‌خواهد تا هزینه‌هایش پوشش داده شود به همین خاطر ما باید برای این اعداد و ارقام فکری کنیم و در جلسه‌ای که من با دیگر همکاران از سایر قطار شهری داشتم به آنها هشدار دادم که بحث تأمین مالی اورهال ها بسیار مهم است و باید بتوان آن را تأمین کرد و تنها نباید به بحث ساخت و بهره برداری اکتفا کرد.

ما الان حدود 900 پله برقی داریم که نگهداری جاری آنها را انجام می‌دهیم و راجع به اورهال آن‌ها هم اقدام کردیم قطعات خریدیم و هزینه‌های انبوهی را انجام می‌دهیم که هم قطعه خریداری کنیم و هم کار اورهالش را انجام دهیم که دائم کار کند نه اینکه یک روز متلاشی شود و همه چیزش بشکند و آن زمان مجبور شویم تا پله برقی را مجدداً بخریم و جایگزین کنیم که این کار شدنی نیست و به همین خاطر سعی می‌کنیم تجهیزات را به اورهال تعمیرات اساسی که می‌رسند انجام دهیم.

درآمد حاصل از فروش بلیت تا چه اندازه کاهش داشته است؟

فروش بلیت در ایام کرونا تقریباً نصف شده است بطوریکه اول مهر امسال نسبت به مهر پارسال تقریباً 50 درصد کاهش داشتیم. حتی بعد از بازگشایی مدارس نسبت به تابستان 10% افزایش پیدا کرد.

در بحث بومی سازی تا چه اندازه پیشرفت داشته‌اید؟

خوشبختانه ما صنعتگران توانمندی داریم که خیلی زحمت می‌کشند تا به نقطه ایده آل بومی سازی برسیم قسمت عمده‌ای از تجهیزات شبکه ریلی ساخت داخل شده اما باید از صنعتگر به گونه مناسبی حمایت شود و این حمایت زمانی صورت می‌گیرد که تعدد یا تکرار خرید وجود داشته باشد. صنعتگری که راجع به موضوع تکنولوژی وقت گذاشته باید بتواند دائم محصول خود را بفروشد. مشکل صنعت گر کمبود و محدودیت بازار است. چون صنعتگر به دلیل برخی محدودیت‌ها نمی‌تواند محصول خود را به تولید انبوه برساند.

صنعتگر باید بتواند از قطعه‌ای که تولید می‌کند 1000 عدد بفروشد تا تولید برایش به صرفه باشد که اگر غیر از این باشد راه اندازی خط تولید برایش مقرون به صرفه نخواهد بود. صنعت یک پروسه پیوسته است در نتیجه صنعتگران ما توانمند هستند و می‌توانند تمامی اقلام ما را بسازنند ولی ما باید تعدد و پیوستگی خرید داشته باشیم. که این مهم به گستره بازار بستگی دارد. البته این نکته را هم باید مد نظر قرار داشت که همه قطعات ممکن است ارزش ساخت نداشته باشند و ما باید واردات داشته باشیم چون ایمنی و کارایی قطعه برایمان در اولویت است چرا که در مترو نمی‌توان بحث آزمون و خطا داشت و باید در تأمین بخری از قطعات خیلی محتاطانه عمل کنیم.

جذابیت مترو برای سرمایه گذاری چگونه است؟

مترو برای سرمایه گذاری جذابیت لازم را دارد. گستره توزیع در بحث الکترونیک و مکانیک در صنایع مختلف بسیار زیاد است و قطعات از نظر کیفیت به درجه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. مثلاً در بحث لنت توانستیم طی دو سه سال اخیر به خودکفایی برسیم چون تعدد مصرف داریم و برای تولید کننده هم مقرون به صرفه است. 3 دانشگاه علم و صنعت، امیرکبیر و داشنگاه صنعتی شریف با ما همکاری می‌کنند و توانستیم به طور کامل لنت را ساخت داخل کنیم. صنعت بحث پیچیده‌ای دارد فقط توان یا خواسته کارفرما مهم نیست بلکه این بازار است که همه چیز را تعیین می‌کند و در بازار هم مسائل مالی نقش بسزایی دارد.

در بحث وام کرونا حمایتی از شما صورت گرفته است؟

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردم ما از ستاد ملی حمایت از کرونا چیزی نگرفتیم در حال رایزنی با معاونت محترم وزارت راه و شهرسازی هستیم تا بتوانیم منابع مالی دیگری جذب کنیم.

با توجه به افزایش تجربه و گذشت چند ماه از بحران کرونا متروی تهران چه اقدامات جدیدی برای مقابله با این ویروس انجام داده است؟

پس از گذشت 7 ماه از عمر ویروس منحوس کرونا تجربیات خوبی در زمینه پیشگیری و مقابله با ویروس کووید 19 کسب کردیم بطوریکه نظافت، ضدعفونی کردن قطارها، ناوگان‌ها، ایستگاه‌ها و پرسنل را به طور مرتب در دستور کار داریم. با برنامه ریزی‌های صورت گرفته این موارد به صورت شبانه روزی و با تلاش همکاران صورت می‌پذیرد.

نظارتی هم بر نحوه عملکرد مردم در جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا در مترو صورت می‌گیرد؟

به طور قطع مردم در این زمینه باید با ما همکاری کنند همانطور که ورود با ماسک به مترو اجباری است خود مردم هم باید بدون اینکه تذکری به آنها داده شود همکاری لازم را داشته باشند. روزانه 140 قطار وارد خط می‌شوند و اگر بطور میانگین هر قطار را 7 واگن حساب کنید نزدیک به 1000 واگن در خط‌ها وجود داد که البته نظارت بر تمامی آنها و نوع واکنش مردم سخت است.

اینجا یک شهر زیر زمینی است و آخر وقت که قطارها از خط خارج می‌شوند بازدیدهای لازم جهت نظافت، بازدید و ضدعفونی کردن صورت می‌گیرد.

بهره برداری از خط‌های آتی مترو در چه مرحله‌ای است؟

خوشبختانه در حال حاضر 253 کیلومتر خطوط مترو در دست بهره‌برداری است. تهران تا هشتگرد، تجریش تا فرودگاه امام، خط پرند هم در دست اقدام است که آقای مهندس امام طی تفاهم نامه صورت گرفته عهده دار معاونت پرند شدند تا ان شاالله خط یک ما به پرند برسد. در اسلامشهر هم مشغول هستیم و خط 10 مترو هم که کلنگ آن به زمین زده شده تا بتوانیم در آینده به بهره برداری برسانیم.

تمامی خطوط خط 7 کامل خواهد شد که از ایستگاه میدان صنعت تا ایستگاه کتابی پیش می‌رود همچنین توسعه‌ای هم در بخش شمالی و غربی خط 4 خواهیم داشت و مهمتر از همه خط 6 است که الان تا ایستگاه امام حسین (ع) در دست بهره‌برداری است که به شهران و بالاتر از آن ایستگاه آبشناسان می‌رسد.

بدین ترتیب کل شبکه مترو پس از راه اندازی خطوطی که ذکر شد به 300 کیلومتر می‌رسد که جزو شبکه‌های خیلی بزرگ محسوب می‌شود. یعنی 7 خط 300 کیلومتر که قابل افتخار است و ان شاالله جزو یکی از دستاوردهای پاک انقلاب اسلامی است امید است که با بهره برداری به موقع بتوانیم خدمتگزار مردم عزیز باشیم و از آن به خوبی استفاده کنند.

در رابطه با سرفاصله حرکت قطارها هم توضیحاتی ارائه بفرمایید؟

در حال حاضر سرفاصله حرکت قطارها را در خط 2 به 3 دقیقه رساندیم متاسفانه در خط 5 که با انبوه مسافر مواجه هستیم و این خط باعث فشار به سرفاصله قطارها می شودو باید بتوانیم آن را مدیریت کنیم. در خط 2 سرفاصله را به 3 دقیقه رساندیم و در خط 1 و 4 هم سرفاصله‌ها به 5/3 دقیقه می‌رسد. بقیه خطوط مثل خط 3 سرفاصله‌ها به 6 دقیقه رسیده است تا ان شالله بتوانیم با ورود ناوگان‌های جدید سرفاصله‌ها را کمتر هم بکنیم.

در رابطه با تأمین منابع خط 10 مترو توضیحاتی ارائه بفرمایید؟

بهره برداری از خط 10 مترو بستگی به تأمین منابع مالی دارد که اگر این امر زودتر محقق شود بهره برداری نیز زودتر به نتیجه می‌رسد اگر منابع مالی آن تأمین نشود به مشکل برمی خورد چون اعداد وارقام مورد نیاز آن قابل توجه است.

مهم‌ترین پاشنه آشیل مترو چیست؟

بدون شک مهمترین پاشنه آشیل مترو منابع مالی است ببینید همه فکر می‌کنیم مترو ساخت را باید از بهره‌بردای جدا کنیم در حالی که بهره‌برداری یک پدیده کاملاً اجتماعی و ساخت یک پدیده کاملاً فنی است. مسافرکه به ایستگاه می‌آید کاری به سال ساخت، سازنده، فروشنده، RS، LPL، هواساز و … ندارد و به دنبال بحث فنی نیست. وارد که می‌شود می‌خواهد که سوار پله برقی شود و کاری به برند آن ندارد. اما در ساخت بحث مالی بسیار مهم است. پاشنه آشیل متروی ساخت پول است باید منابع مالی وجود داشته باشد که ساخت بتواند از پس تأمین قطعات بربیاید. در این رابطه باید قیمت بلیت را واقعی‌تر کنیم تا بتوانیم سرپا بایستیم.

شرایط نسبت به اوایل تحریم برای شما تغییر کرده است؟

از دو جنبه به موضوع تحریم می‌توان نگریست. در بعضی جوانب بهتر شده و در بعضی جوانب متاسفانه بدتر! ما در شرایط تحریم توانستیم برخی تجهیزات را بومی سازی کنیم مثل لنت، هندریل و … اما در بحث قطعات وارداتی با مشکلات بسیاری مواجه هستیم. قبلاً با دلار 4200 تومانی ثبت سفارس می‌کردیم اما در حاضر باید با نرخ فعلی ارز ثبت سفارش کنیم که متاسفانه اعداد و ارقام بالایی می‌شود. زمانی ما با 6 میلیاردتومان چرخ می‌خریدیم اما الان باید با 5 برابر قیمت چرخ را وارد کنیم. که این افزایش هزینه‌ها کارمان را سخت‌تر کرده است.

در بحث کمبود واگن‌ها چه تدابیر اندیشیده‌اید؟

در حال حاضر با کمبود واگن هم مواجه هستیم اما منتظریم تا 630 دستگاه واگن را وارد چرخه مترو کنیم تا ناوگان تکمیل شود به هر حال تأمین مالی خرید واگن یک بحث است و تأمین مالی هزینه‌های نگهداری و اورهال یک بحث دیگر. در حال برنامه ریزی هستیم تا واگن‌های فعلی را سرپا نگهداریم و ان شالله در آینده‌ای نزدیک واگن‌های جدید را وارد ناوگان کنیم. ذکر این نکته هم ضروریست که در ناوگان فعلی باید از اصطحکاک جلوگیری کنیم و پله برقی‌ها را سرپا نگهداریم. حتی در هواسازها هم تغییراتی ایجاد کنیم بطوریکه در خطوط 1 و 2 مصرف آب هواسازها زیاد است و باید فکری اساسی کنیم چرا که بحث آب در کشور بسیار مهم است و در حال حاضر مشغول تعویض سیستم‌های آنها هستید تا بتوانیم از سیستم‌های جدیدتر استفاده کنیم که آب کمتر مصرف کنیم. حتی در بحث روشنایی‌ها هم در حال انجام تغییراتی هستیم و باید از لامپ‌های کم مصرف‌تر مثل LED استفاده می‌کنیم.

در بحث تضامینی که برای اوراق مشارکت در نظر گرفته شده توضیحاتی ارائه بفرمایید؟

در حال حاضر باید ممنون شهرداری باشیم که در پرداخت هزینه‌های ما و اتوبوسرانی کاملاً با گشاده دستی برخورد می‌کنند این در حالیست که برای تضامین اوراق مشارکت با مشکل مواجه هستیم و بانک‌ها هم در این زمینه کم لطفی می‌کنند و به دنبال تضامینی با قدرت نقد شوندگی بالا هستند. به هر حال در این شرایط باید ممنون شهرداری باشیم که من به عنوان یک شهروند از شهرداری تشکر ویژه دارم.

در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید؟

متاسفانه در حال حاضر با همه گیری ویروس کرونا دست به گریبان هستیم و همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردم باید دست به دست هم دهیم تا از اشاعه این ویروس در جامعه جلوگیری کنیم. متروی تهران به عنوان یکی از نقاط حساس که مردم به صورت مرتب با آن سرو کار دارند تمام تلاش خود را در جهت مبارزه با این ویروس به کار بسته است بطوریکه در حال حاضر کارهایی که در مترو برای مبارزه با این ویروس صورت می‌گیرد برابر با استانداردهای جهانی است. اما متاسفانه برخی از مطبوعات در این زمینه ما را مقصر اشاعه این ویروس قلمداد می‌کنند. مثلاً چند روز قبل مطلبی درباره آمار فوتی‌های کرونا دیدم و در کنار مطلب عکس مترو گنجانده شده بود. این در حالیست که ما تمام تلاشمان را در طی این 7 ماه به کار بستیم که از ابتلای مردم به این ویروس منحوس جلوگیری کنیم. البته که همکاری مردم هم باید در کنار اقدامات ما باشد. مثلاً ماسک زدن هرگز نباید در مترو فراموش شود. اما بعضی رسانه‌ها انتظاری در دل جامعه ایجاد می‌کنند که گویا ما کوتاهی کرده‌ایم. واقعاً ما نمی‌توانیم به مسافر تذکر بدهیم چرا که مسافران ما انسان‌های فرهیخته‌ای هستند که ما هر روز با آنها تعامل داریم. بهتر است که در این زمینه و نحوه پوشش اخبار دقت لازم صورت گیرد و طوری نباشد که متروی تهران مقصر اشاعه ویروس کووید 19 لقب گیرد.

نکته بعدی اینکه مردم از دستفروش های داخل مترو خرید نکنند. ما بارها این مورد را از طریق رسانه‌های مختلف اعلام کردیم اما این مردم هستند که تصمیم گیرنده نهایی‌اند و بهتر است که در تصمیم خرید خود از دستفروش ها جدا اجتناب کنند.

گفتگو: امیر دیانی – محیا سادات بهره دار