مجلس به وزیر اقتصاد رای اعتماد نداد/ همتی از قطار کابینه پیاده شد

زهرا علی اکبری: دقایقی پیش  با  ۱۸۲ رای موافق استیضاح در برابر  ۸۲ رای مخالف و یک رای ممتنع؛  رای اعتماد شهریورماه خود به عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان را پس گرفتند.

جلسه استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس شورای اسلامی در حالی برگزار شد که هنوز عمر دولت چهاردهم به هفت ماه نرسیده است.

در شرایطی هفته نماینده مجلس در مخالفت با حضور همتی در وزارت امور اقتصادی و دارایی در جلسه علنی استیضاح سخن گفتند که در سی و یک مرداد امسال، کابینه‌ی پزشکیان از همین نمایندگان رای اعتماد گرفت.

تحولات منطقه‌ای و جهانی دو عامل مهمی است که اقتصاد ایران را این روزها تحت فشار قرار داده است. همتی نیز در دفاع از عملکردش به این موضوع اشاره کرد و صراحتا تاکید کرد ما بزرگترین رهبران مقاومت در منطقه را امروز از دست داده‌ایم و روی کار آمدن ترامپ نیز در این فضا بحران را افزایش داده است.

عثمانی، نماینده مخالف با استیضاح همتی نیز در سخنرانی خود تاکید کرد در همین چند ماه دولت چهاردهم با اتفاقاتی روبرو بود که دولت‌های قبلی با آن مواجه نبودند. وی ناامنی حاصل از ترور شهید هنیه در ایران و ترور شهید حسن نصرالله توسط باند ترور رژیم صهیونیستی و حملات متقابل در قالب وعده صادق و حمله موشکی رژیم صهیونیستی به ایران برای اولین بار در تاریخ و سقوط حکومت بشار اسد در سوریه و حوادث غزه و لبنان و انتخاب رییس جمهوری شرور در امریکا و ناامیدی از مذاکره ایران با امریکای بدعهد و احتمال تنش بین ایران و امریکا را برشمرد و گفت: تجربه جامعه در روند افزایشی همیشگی قیمت ارز و رکود بازارها و فرار سرمایه‌ها به بازار ارز و فرار سرمایه‌ها به خارج از کشور نیز در این مسیر موثر بود.

وی گفت: فرار مغزها همراه با فرار ارزهاست و وقتی تقاضا برای ارز ایجاد می‌شود، فشار تقاضا با ارز اضافی قابل تامین است و این شرایط باعث شد در این چند ماه اخیر تقاضا برای ارز افزایش یابد .

با این حال نمایندگان موافق استیضاح افزایش تورم و رشد قیمت ارز را عامل بزرگ استیضاح همتی می‌دانستند.

جلسه‌ی استیضاح همتی البته یادآور استیضاح دیگری است که در سال ۱۳۹۷ اتفاق افتاد. درآن دوره نیز عملکرد ترامپ زمینه را برای جهش قیمت ارز و فشارهای اقتصادی مهیا کرده بود. چهارم شهریور ماه سال ۱۳۹۷، در حالی که تنها یک سال از حضور دولت دوازدهم می‌گذشت، نمایندگان مسعود کرباسیان را استیضاح کردند و رای عدم اعتماد به وی دادند .

حالا برای دومین بار در مواجهه با شرایطی تکراری، مجلس نیز واکنشی تکراری را در دستور کار قرار داد و بار دیگر وزیر امور اقتصادی و دارایی را استیضاح کرد .

این استیضاح در حالی برگزار شد که بسیاری از کارشناسان تاکید کردند که شرایط امروز ناشی از عملکرد وزیر امور اقتصادی و دارایی نیست بلکه دلیل این وضعیت تحریم ، مقابله با امریکا و رژیم صهیونیستی و حق طلبی است.

همتی چه گفت؟

عبدالناصر همتی در این نشست در آغاز سخنانش تاکید کرد بنا ندارد حرفی بزند که دشمن شاد شود. وی به نمایندگان مجلس نیز گفت انتظار نداشته باشند حرفی خلاف منافع ملی از وی بشنوند و در نتیجه پیشاپیش از اینکه سخنانی را نخواهد گفت عذرخواهی کرد. وی پس از پایاین سخنانش بخشی از وقت خود را به دو نماینده‌ای داد که مخالف استیضاح وی بودند.

شاید یکی از مهمترین بخش‌های سخنان همتی مرتبط با قیمت ارز بود . وی تاکید کرد قیمت ارز در بازار واقعی نیست و به زودی با ابزارهایی که در اختیار بانک مرکزی است، قیمت کاهش خواهد یافت.

همتی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران سه بار در آستانه ابرتورم بود، یکی در سال ۱۳۹۷، یکی در سال ۱۳۹۹ و یکی در سال ۱۴۰۱ که در هر سه بار با ابزارهای بانک مرکزی این روند متوقف شد. او گفت: تردید نداشته باشید این بار هم این موضوع در دستور کار است و ابرتورم مهار خواهد شد.  وی با بیان اینکه قیمت ارز در بازار واقعی نیست، .عده داد به زودی بهای دلار ۹۰ هزار تومانی تغییر کرده و قیمت ارز دستخوش کاهش خواهد شد.

عضو کابینه دولت چهاردهم افزود: این هفته در سفر به عربستان، مسئولان صندوق بین‌المللی پول از من پرسیدند که چگونه یک کشور ۷ سال تحت تحریم توانسته این‌گونه پایدار بماند. به آنها گفتم این به دلیل مقاومت مردم ایران است. مردم اگرچه سختی‌های اقتصادی زیادی را تحمل می‌کنند، اما تاب‌آوری کشور بالا رفته است. واقعیت این است که ظرف ۷ سال گذشته، حدود ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر رفته‌اند. این را همه می‌دانیم. من خودم مرتب در مناطق مختلف مانند ملارد و دیگر نقاط کشور حضور دارم و می‌بینم مردم چه مشکلاتی دارند.

مخالفان چه گفتند؟

محمد رستمی، نماینده مردم فیروزه و نیشابور در مجلس شورای اسلامی گفت: آقای پزشکیان اگر امروز آقای همتی عزل نشد، شما خودتان عزلش کنید.

هادی هاشمی‌نیا، نماینده مردم خرم‌اباد در اظهاراتی به عنوان موافق استیضاح با بیان اینکه «گاهی اوقات رفتن یک وزیر بهتر از ماندنش است»، اظهار کرد: وزیر امور اقتصادی و دارایی نشان داد که می‌تواند طی مدت کوتاهی نرخ ارز را به بالاترین نرخ خود برساند. به مثابه دونده است که در فکر و خیال مریض و بیمار و مسکین نیست و فاصله طبقاتی را روز به روز افزایش می‌دهد. شکاف طبقاتی در جامعه ما رو به فزونی است و با این روند دلالان بیشتر از دیگران بهره می‌برند.

حسین صمصامی، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در ۶ ماهه استقرار دولت جدید نرخ ارز در بازار قاچاق نیز ۵۸ درصد رشد داشت در حالی که در ۱۸ ماه قبل از دولت جدید تنها ۱۴ درصد رشد داشتیم که همه حاکی از سیاست های این دولت است. نتیجه این سیاست این شد که رانت ابتدایی از حدود ۱۳ هزار تومان به ۳۳ هزار تومان رسید.

وی در ادامه با اشاره به افزایش قیمت خودرو و انواع کالهای غذایی، عنوان کرد: طی ۶ ماه استقرار دولت، افزایش نرخ ارز نیما باعث شده ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان فشار اقتصادی بیشتر به یک خانواده ۴ نفره وارد شود؛ همه اینها بر اساس آمار و کار کارشناسی است.

روانبخش، نماینده مردم قم و کهک در مجلس گفت: حتما آقای رئیس‌جمهور فرد بهتری را برای وزارت اقتصاد انتخاب خواهد کرد و مجلس نیز این بار حواس خود را بیشتر جمع خواهد کرد.

میرمحمدی ، نیز در موافقت با استیضاح خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: برخی از عزیزان چند هفته قبل در مصاحبه‌هایی موافق استیضاح بودند اما امروز چه شده که دادشان در  مخالفت با استیضاح بلند می‌شود؟

رسول بخشی دستجردی، نماینده مردم اصفهان نیز با اشاره به افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها در طول ۵۰ سال گذشته، تصریح کرد: در طول ۵۰ سال گذشته، قیمت طلا ۴۰۰ هزار برابر شده است، در حالی که قیمت دلار تقریباً ۱۳۰۰۰ برابر و سطح عمومی قیمت‌ها برای کالا و خدمات ۱۴۰۰۰ برابر شده است. این به معنای آن است که سفته‌بازان حقیقی و حقوقی با خرید طلا، ذره‌ذره سفره مردم را کوچک‌تر کرده و به سمت خود می‌کشانند. ما با صنعت طلا مخالف نیستیم، اما با کنز و احتکار طلا در صندوق‌ها مخالفیم. متأسفانه دولت به جای برنامه‌ریزی برای مقابله عالمانه با سوداگری در بازار طلا، خود مردم را به احتکار طلا تشویق کرده است.

ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: مشکل شخصی با همتی نداریم اما در مقابل اقتصاد وابسته خواهیم ایستاد.

نادرقلی ابراهیمی، نماینده اراک نیز در جریان بررسی طرح استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان موافق استیضاح گفت: با استیضاح وزیر اقتصاد مانع اصلی موفقیت کشور و دولت برداشته می‌شود که در نهایت کمک به دولت است.

امیرحسین ثابتی در جریان رسیدگی به طرح استیضاح عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی به موافقت با استیضاح وی پرداخت و گفت: امروز همه ما روزه‌دار هستیم و خداوند از ما نگذرد اگر بخواهیم دروغ بگوییم و یا با این استیضاح قصد مانع تراشی برای دولت داشته باشیم؛ ما فقط نگران معیشت مردم هستیم.

روح الله عباسپور نیز به عنوان موافق استیضاح گفت: اگر امروز این استیضاح صورت نمی‌گرفت ممکن بود خیلی مسئله‌ مهمی نباشد اما اگر مجلس به استیضاحی که امروز مطرح شده، رای ندهد، نشان‌دهنده مهر تایید مجلس در عملکرد اقتصادی دولت است.

نماینده مردم بجنورد، مانه، سملقان، جاجرم، گرمه و راز و جرگلان در مجلس با تاکید بر اینکه استیضاح ابزاری نظارتی و حق قانونی نمایندگان است، گفت: این اقدام برای اصلاح امور، جلوگیری از سوءمدیریت و بهبود شرایط اقتصادی کشور ضروری است.

بیگدلی، نماینده مردم تاکستان در مجلس در ادامه ضمن برشمردن نقاط ضعف عملکرد وزیر اقتصاد تاکید کرد که بکارگیری همتی در دیگر کرسی‌های کابینه دولت مخالفت آشکار با مجلس خواهد بود.

مصطفی طاهری، نماینده زنجان نیز گفت: رئیس جمهور در ابتدای مسئولیت خود تاکید کردند که ما می دانیم که چه می خواهیم و چه خواهیم کرد و مشکل در اجرا است اما آنچه که در عمل دیدیم عدم انسجام در بخش اقتصادی دولت بود.

فاطمه محمدبیگی، نماینده مردم قزوین و آبیک در مجلس همچنین گفت: متأسفانه آقای همتی به چند دلیل یار خوبی برای ارتقای سلامت مردم در دولت نبوده است. امروز حوزه سلامت به شدت تحت تأثیر افزایش نرخ ارز قرار گرفته و برای تأمین حداقل نیازهای مردم، به ۳ میلیارد یورو ارز نیاز دارد.

روح الله متفکرآزاد، عضو هیات رییسه در موافقت با استیضاح وی، ضمن ابراز نگرانی شدید از وضعیت اقتصادی کشور، به انتقاد از سیاست‌های اقتصادی دولت پرداخت و گفت: نرخ ارز از ۵۹ هزار تومان به ۹۲ هزار تومان افزایش یافته، که معادل کاهش حدود ۶۰ درصدی ارزش پول ملی است و تورم بالای ۴۵ درصد و قیمت کالاهای اساسی، از جمله مواد غذایی، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش قیمت‌ها به ویژه در بهمن ماه، که تورم سبزیجات و حبوبات به ۱۷ درصد و میوه به ۹ درصد رسیده، فشار بسیاری بر مردم وارد کرده است.

کوچکی نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز تاکید کرد: شرایط سخت اقتصادی باعث شده است که مردم عملاً در کف خیابان وزیر اقتصاد را استیضاح کردند.

همچنین زنگنه ، نائب رییس کمیسیون تلفیق نیز گفت: آقای همتی همچنان بر مذاکره و رفع تحریم به عنوان تنها راه تأکید دارند که این خلاف نظر رئیس‌جمهور است. ایشان هیچ راه دیگری ندارند.

حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر نیز گفت: دستور افزایش قیمت ارز ثبات ایجاد کرده است یا بی‌ثباتی؟ اصلی‌ترین شخصی که باعث بی‌ثباتی شده است همان کسی است که الان استیضاحش مطرح شده است. در خصوص سهام عدالت خیلی‌ها نگرفتند. کاش در همین بودجه جدید می‌آورید، می‌دانید که مجلس نمی‌تواند این کار را کند.