مرتضی افقه- تحلیلگر اقتصادی: در چند سال اخیر شاهد بودیم قیمت کالایی یا بازاری بالا میرفت بازار دیگر نیز تحت تأثیر آن بازار واکنش نشان میداد و بالا می فت. بازار ارز هم تحت تأثیر عوامل متعددی که قیمت آن بالا میرود. البته ارز به دلیل ارتباط با تجارت خارجی و قیمت کالاهای دیگر قدری متفاوت عمل میکند. درست که عرضه و تقاضا بر قیمت ارز تاثیرگذارست اما روی کالاهای دیگر نیز عرضه و تقاضا تاثیرگذارست. لذا آنها متأثر از سیاستهای داخلی و مدیریتهای داخلی هستند. قیمت ارز هم تحت تأثیر مدیریت داخلی یعنی بانک مرکزی و سیاستهای پولی و مالی که در اختیار دولت و بانک مرکزی مدیریت میشود.
قیمت دلار علاوه بر اینکه تحت تأثیر مدیریت داخلی، متأثر از تحولات بینالمللی مرتبط با ایران نیز است. به خصوص که کشور ایران در منطقه استراتژیک و جغرافیایی خاصی قرار دارد که تحولاتی غیرمرتبط با ایران نیز بر روی این کشور اثرگذار است. اگرچه میگوییم هیچ اتفاقی نیفتاده ولی آنقدر مسئله نفت و فروش و تجارت ما مرتبط با بحثها و تنشهایی که با منطقه، غرب و امریکا داریم که کمترین خبر افزایش تنش بین ما و کشورهای دیگر تاثیرگذار است. اخیراً امریکا یک کشتی از ما گرفت و ما نیز یک نفتکش را از امریکا گرفتیم. همین اتفاقات کافی که یک پیام به عوامل بازار بدهد و نسبت به آینده نگران باشند.
نکته دیگر؛ ظاهراً بانک مرکزی، بانکهایی که ارز 28200 تومانی به آنها تعلق میگیرد را محدود کرده که این امر سبب شده عرضه ارز در داخل با محدودیت روبرو شود. بنابراین، مجموعه این اتفاقات یعنی افزایش تنش در منطقه به خصوص منطقه بسیار حساس است از جمله خلیج فارس که هم برای ما بسیار مهم و هم برای کشورهای پیشرفته به خصوص کشورهایی که وابسته به نفت خلیج فارس هستند، اگر کمترین تنشی که در منطقه خلیج فارس رخ داد کافی بود که حساسیتها را افزایش دهد و دوباره گرایش ارز بالا برود.
حال با توجه به این اتفاقاتی که پیش اماده اگر بخواهیم همین نرخ ارز را تثبیت کنیم و نگه داریم باید چکار کینم؟ تا زمانی که مسئله تحریم و روابط خارجی همچنین تنشهای منطقه حل نشود دولت تنها فقط منفعلانه میتواند به صورت خیلی محدود وقتی بی ثباتی در بازار رخ داد دخالت کند که آن هم خیلی مؤثر نیست.
جا دارد این نکته را نیز بیاورم، ارزی که در اختیار دولت است مطمئن باشید نقش آن در مدیریت این بازار کم میشود و در مقابل کسانی که ثروتهای بسیار زیادی دارند که میتوانند مقادیر انبوه ارز را بخرند یا بفروشند یعنی وارد بازار کنند یا از بازار جمع کنند رقبای دولت بشمار می ایند که این افراد تاثیرگذار هستند. در نتیجه دولت تنها تاثیرگذار در بازار نیست. لذا تنها بنگاهی که میتواند تاثیرگذار بر قیمت باشد دلالها و ثروتمندان هستند که میتوانند بر بازار اثرگذار باشند.