هنوز یک ماه از پایان خدمت سربازی‌اش نگذشته بود؛ در انتظار کارت پایان خدمت بود که یک نیمه‌شب بارانی، زمانی که با موتور از جاده کم‌نوری می‌گذشت، ناگهان با خودرویی، تصادف و سرش با درختچه کنار جاده برخورد کرد؛ سوت ترمز، صدای ضربه و سپس تاریکی. کسی چه می‌دانست که این تصادف سرنوشتش را عوض کند؛ نه اینکه جانش را بگیرد، بلکه با ضربه مغزی و قطع نخاع، ادامه زندگی‌اش را یک تخت برایش تعریف کند.
به گزارش ایسنا، این فقط یک روایت از هزاران هزار تصادف جاده ای است که روزانه مسیر زندگی انسان‌های زیادی را دستخوش تغییر می‌کند؛ جاده‌های ناایمن، خودروهای غیراستاندارد و رانندگانی که بی‌احتیاطی‌شان چرخه مرگ و معلولیت را هر روز در جاده‌های شهر تکرار می‌کند.
طبق آمار، سالانه ۱۷ هزار نفر در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند و حدود ۶۰ هزار نفر دچار معلولیت می‌شوند؛ از این میان، حدود ۳۰۰۰ نفر به جمع معلولان دچار آسیب نخاعی می‌پیوندند و این، یعنی ده‌ها هزار نفر از نیروی انسانی کشور برای مدت‌ها و حتی گاهی تا پایان عمر، از چرخه کار و تولید کنار می‌روند و برخی، نه تنها قادر به ادامه فعالیت اقتصادی نیستند، بلکه به دلیل وابستگی به خدمات گسترده توانبخشی و مراقبتی و ناتوانی، از نظر مالی وابسته خانواده و دولت می‌شوند.
اما فاجعه فقط در این اعداد نیست. هزینه‌های سنگین این حوادث، از خدمات اورژانسی و بستری گرفته تا جراحی، توانبخشی اولیه، مراقبت‌های پرستاری و زندگی مادام‌العمر روی ویلچر و تخت، بار بزرگی بر دوش خانواده و دولت می‌گذارد؛ هزینه‌هایی که هیچ ارگانی جز بهزیستی، مسئولیتی برای این خانواده‌ها برعهده نمی‌گیرد و پوشش حمایتی موجود نیز در برابر بار مالی و روانی این فاجعه‌ها، ناچیز است.
سالانه ۶۰ هزار نفر به معلولان کشور اضافه می‌شود
در همین راستا، فاطمه عباسی- معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، در خصوص بررسی وضعیت افراد دارای آسیب نخاعی ناشی از تصادفات و خدمات حمایتی و توانبخشی ارائه شده به آنها، به ایسنا گفت: جاده‌های ناایمن، خودروها و خیابان‌های غیراستاندارد و بی‌احتیاطی در رانندگی در کشور، چرخه‌ای برای مرگ و معلولیت در جاده‌ها و شهرها ایجاد کرده است. سالانه ۱۷ هزار نفر در تصادفات جاده‌ای جانشان را از دست می‌دهند و حدود ۶۰ هزار نفر به معلولان کشور اضافه می‌شود؛ در این میان برآورد می‌شود حدود ۳۰۰۰ نفر از آنها دارای آسیب نخاعی هستند. به عبارتی، سالانه ۶۰ هزار نفر از نیروی انسانی فعال برای مدتی کار نمی‌کنند و ۳۰۰۰ تن از این افراد نه فقط دیگر نقشی در چرخه اقتصاد کشور ندارند که خودشان نیازمند دریافت خدمات توانبخشی و حمایتی هستند.
بنابر گفته معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور و براساس بررسی بانک اطلاعاتی ضایعه نخاعی سازمان، در استان‌های تهران، اصفهان، آذربایجان غربی، فارس، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، خوزستان و البرز سالانه بالای ۱۰۰ نفر به افراد دارای آسیب نخاعی ناشی از تصادفات آنها اضافه شده است و گروه سنی ۵۰ ـ ۲۵ سال رنج بالایی از افراد دارای آسیب نخاعی ناشی از تصادفات را در سازمان تشکیل می‌دهند.
در سازمان بهزیستی اطلاعاتی مبنی بر میزان بروز حوادث ترافیکی و معلولیت ناشی از آن وجود ندارد
وی با بیان اینکه در سازمان بهزیستی اطلاعاتی مبنی بر میزان بروز حوادث ترافیکی و معلولیت ناشی از آن وجود ندارد، افزود: سازمان تعهد و وظیفه‌ای برای بررسی حوادث ترافیکی ندارد و تنها زمانی که منجر به آسیب نخاعی یا معلولیت ناشی از آن شود، درصورت ارجاع یا مراجعه این افراد به سازمان بهزیستی، پس از تایید معلولیت در بانک‌های اطلاعاتی سازمان ثبت می‌شوند و بالطبع بهزیستی برای ارائه خدمات مراقبتی و توانبخشی به این افراد به عنوان فرد دارای معلولیت اقدام می‌کند.
سال گذشته ۷۸۹ فرد دارای آسیب نخاعی ناشی از تصادف در سازمان بهزیستی تحت پوشش قرار گرفتند
به گفته معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، بر همین اساس در بانک جامع ضایعه نخاعی سازمان بهزیستی، حدود ۴۳ هزار نفر از افراد دارای معلولیت، دارای آسیب نخاعی هستند که بالغ بر ۳۷ درصد از آنها ناشی از تصادفات (جاده‌ای و شهری) دچار معلولیت شده‌اند که باتوجه به هزینه گزاف ناشی از معلولیت برای فرد، خانواده و دولت، این آمار باید مورد توجه قرار گیرد. براساس اطلاعات همین بانک، در سال ۱۴۰۳، ۷۸۹ فرد دارای آسیب نخاعی ناشی از تصادف در سازمان بهزیستی تحت پوشش قرار گرفتند که این تعداد در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۶۷۷ نفر و ۶۹۷ نفر است.
وی با اشاره به روند افزایشی آسیب نخاعی طی سال‌های گذشته، تصریح کرد: هزینه‌های مترتب حادثه، علاوه بر هزینه‌های پزشکی و بهداشتی، در ابتدای امر شامل اورژانس، بستری، جراحی و بستری بیمارستان، خدمات پرستاری و داروها و خدمالت توانبخشی اولیه (بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان) است. این درحالیست که متاسفانه برای هزینه‌های فرد و خانواده، هیچ ارگانی خود را مسئول نمی‌داند، اما اگر فرد تحت پوشش سازمان قرار گیرد سازمان خود را موظف به ارائه خدمات مراقبتی، توانبخشی بهنگام، خدمات آموزشی و مشاوره‌ای فرد و خانواده و ارائه خدمات بهداشتی و مراقبتی از فرد می‌داند.
هزینه ۲ میلیون دلاری معلولیت ناشی از تصادفات برای فرد و خانواده در پنج سال اول پس از آسیب
بنابر اظهارات عباسی، هزینه‌ای که معلولیت ناشی از تصادفات برای فرد و خانواده در پنج سال اول پس از آسیب به همراه دارد؛ براساس برآورد کشورهای مختلف حدود ۲ میلیون دلار است. یقیناً سازمان بهزیستی به تنهایی از عهده جبران هزینه‌های مذکور بر نخواهد آمد و کمک‌رسانی سایر ارگان‌ها را می‌طلبد.
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: به طور میانگین هر تصادف ۵ سال از عمر مفید شغلی و اجتماعی فرد را دچار چالش می‌کند که بسته به شدت آسیب حاصل از تصادف و میزان شدت ناتوانی متغیر است و حتی در برخی از افراد می‌تواند تا پایان عمر آنها را شامل شود. هزینه‌های غیرمستقیم شامل فروپاشی بنیان خانواده، از دست دادن شغل، هزینه‌های مربوط به ناتوانی، هزینه‌های رفت و آمد به مراکز درمانی و هزینه‌های مراقبت در منزل از مهمترین هزینه‌های غیرمستقیمی هستند که فرد دارای معلولیت ناشی از تصادف و خانواده وی را دچار چالش می‌کند.
هزینه‌های غیرمسـتقیم معلولیت ناشی از تصادفات
وی در ادامه با اشاره به سایر هزینه‌های غیرمسـتقیم معلولیت ناشی از تصادفات (مانند از کارافتادگی، قطع درآمد، فشار روانی به خانواده، هزینه های مراقبتی و…)، افزود: هزینه‌های بســیار بالای نگهـداری و مراقبت از فرد دارای معلـولیت در خـانواده، فرسودگی جســـــمی و روانی مراقب و اعضاء خـانواده در امر مراقبت بی‌تردیـد کیفیت زنـدگی این خـانواده‌هـا را تحت تاثیر قرار می‌دهـد. جبران بخشـی از هزینه‌های مراقبت و نگهـداری فرد دارای معلـولیت و تـامین هزینه‌هـای معیشت به عنـوان نیـاز پـایه زنـدگی به منظور تـداوم حضـور فرد دارای معلـولیت در خـانـواده، بی‌شــــک مولفه‌ای بســــیـار مهم در ارتقـاء کیفیت زنـدگی است، لذا حمـایت سازمـان بهزیســتی از خـانواده‌هـای افراد دارای معلـولیت خیلی شـدیـد و شـدیـد را ضــروری کرده و در اولویت نظـام مسـائـل این سازمـان قرار داده تـا علاوه بر کـاهش بـار مراقبـت خـانواده و تقویت توانمنـدی اقتصادی خانواده جهت مراقبت از فرد دارای معلولیت، زمینه حضور مـداوم گروه هـدف را در کنـار خانواده فراهم کند و بار قابل توجه تقاضای مراکز مراقبت طولانی مدت شـبانه‌روزی را با هزینه‌های بسیار بالا کاهش دهد.
عباسی بیان کرد: بـه منظـور جـبران بخشـــی از هزینه‌هـای نگهـداری و معیشـتی افراد دارای معلـولیت و کمـک به کـاهش هزینه‌هـای ناشـی از معلولیت، به افراد دارای معلولیت شدیـد و خیلی شدیـد و آسـیب نخاعی، حق پرسـتاری و کمـک هزینه معیشت موضوع ماده ۲۷ پرداخت می‌شود. در حـال حاضـر فارغ از علت معلولیت،۱۲۳ هزار و ۳۶۴ نفر، از کمک‌هزینه حق‌پرستاری و مددکاری افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید، ۳۲ هزار و ۵۶۱ نفر از کمک‌هزینه حق‌پرسـتاری افراد دارای آسیب نخاعی و بالای ۲۳۰ هزار نفر، از کمـک‌هزینه معیشت افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید فاقد شغل و درآمد بهره‌مند هستند.
وی خاطرنشان کرد: در راستای برنامه‌های آگاهسازی و افزایش سواد سلامت در جامعه، سازمان بهزیستی ضمن اجرای برنامه‌های آگاهسازی پیشگیرانه از معلولیت ناشی از تصادفات، برای دانش‌آموزان دبیرستانی، زنان سرپرست خانوار، جامعه روستایی و …، با توزیع تراکت، بروشور، نصب بنرهای تبلیغاتی، پوسترها، اجرای بازی‌ها و نمایش‌های محلی، مسابقات محلی، گفتگو، مصاحبه، تهیه کلیپ و… در فضای رسانه‌ای در جنبه‌های مختلف آگاهسازانه از حوادث ترافیکی به منظور پیشگیری از معلولیت نیز اقدام می‌کند.
عباسی خاطرنشان کرد: پیشگیری از حوادث ترافیکی یک فعالیت چندبخشی بوده و بسیاری از سازمان‌ها، نهادها و ارگان‌ها از جمله وزارت صمت، وزارت راه و شهرسازی، وزارت بهداشت، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزارت کشور، شهرداری‌ها، اورژانس، هلال احمر، سازمان صداوسیما، فرهنگ و ارشاد و… در این زمینه موظف به همکاری هستند.
